Thưa Cha, làm thế nào để trình
bày Mầu Nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi cho người Dự tòng dễ hiểu nhất.
Bạn thân mến, Hán ngữ có câu: “Vô tri bất mộ”, không biết thì không mến. Thật
thế, các bạn là những người đang trên con đường hiểu biết Thiên Chúa để yêu mến
Ngài. Biết Thiên Chúa không phải biết Ngài như biết một nhân vật nổi tiếng nào đó,
hay biết một biến cố lịch sử nhưng biết Ngài là biết cả chiều sâu, chiều dài lẫn
chiều rộng, cả đời sống bên trong lẫn bên ngoài của Thiên Chúa. Tại sao thế? Vì
Thiên Chúa tác động đến mọi lĩnh vực trong cuộc sống chúng ta. “Ngài đã đến với con người qua Đức Giêsu, Con
Ngài. Đức Giêsu lại mời gọi con người đến với Ngài để đón nhận Cha của Người nhờ
Chúa Thánh Thần Người ban cho. Đức Giêsu muốn đến với những người tin yêu Ngài
qua Bí tích Rửa Tội để rồi hiệp thông với họ, chia sẻ cuộc sống thần linh Thiên
Chúa Ba Ngôi và sống với họ trong cùng một tình yêu mật thiết. Đó là thiêng đàng
của cuộc sống trần thế, và rồi kéo dài mãi tới vĩnh hằng”.[1]
Tiên vàn, chúng ta phải hiểu biết Mầu Nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi, vì nó là mầu
nhiệm trung tâm của đời sống đức tin và đời sống Kitô giá. Mầu nhiệm là cái thực
tại cao diệu không có cái gì trên đời này diễn tả hết và rõ ràng. Chỉ một mình
Thiên Chúa mới cho ta biết minh bạch về đời sống bên trong và bên ngoài của Ngài.[2]
Trước hết, Chúng ta biết Mầu Nhiệm
Thiên Chúa Ba Ngôi bằng cách nào, và cuộc sống bên trong ra sao? “Thuở xưa nhiều lần nhiều cách, Thiên Chúa phán
dạy cha ông chúng ta qua các ngôn sứ; nhưng vào thời sau hết này, Người đã phán
dạy chúng ta qua Thánh tử, Con Một của Ngài” (Dt 1,1-2). Con Một của Ngài
xuống thế gian làm người thật như chúng ta trừ tội lỗi (Pl 3,4) đã mạc khải cho
chúng ta biết Thiên Chúa, Người không chỉ là Cha vì Tạo Hóa, từ muôn thuở Người
là Cha trong tương quan với Con Duy Nhất, Ngôi Con từ muôn thuở cũng chỉ là Con
trong tương quan với Ngôi Cha[3].
“Không ai biết được Người Con trừ Chúa
Cha, cũng như không ai biết Chúa Cha trừ Người Con, và kẻ Người Con muốn mạc khải
cho” (Mt 11,27). Chúa Giêsu còn mạc khải Chúa Thánh Thần là Ngôi Ba Thiên
Chúa (Mt 15,26), Người tác động từ muôn thuở khai thiên lập địa (St 1,2). Bạn sẽ
đặt câu hỏi ngay rằng có phải có ba Chúa? Không, chỉ có một Thiên Chúa duy nhất
nhưng lại có Ba Ngôi. “Chúa Con không phải
là Chúa Cha, và Chúa Cha không phải là Chúa Con; và Chúa Thánh Thần không phải
là Chúa Cha hoặc là Chúa Con”.[4] Tại sao một Chúa mà có Ba Ngôi? Vì “Ba Ngôi đồng bản thể”,[5]
mỗi ngôi vị là Thiên Chúa: “Chúa Cha là gì
thì Chúa Con là thế ấy, Chúa Con là gì thì Chúa Cha là thế ấy, và Chúa Cha và
Chúa Con là gì thì Chúa Thánh Thần là thế ấy, nghĩa là một Thiên Chúa theo bản
tính”.[6]
“Mỗi ngôi vị đều là một thực tại, nghĩa là
cùng có chung một bản thể, một yếu tính, một bản tính thần linh”.[7]
Thế tại sao lại có sự phân biệt giữa Ba Ngôi? Bởi vì do các tương quan về nguồn
gốc: Chúa Cha, Ngôi thứ nhất, là Đấng Sinh Thành, là chủ nguyên vô khởi, là Đấng
bất thụ sinh, là nguồn suối của Ba Ngôi, và là Đấng Nhiệm Sinh; Chúa Con, Ngôi
thứ hai, là Đấng được sinh ra từ Chúa Cha (Ga 8,42; Tv 2,7). Chúa Thánh Thần,
Ngôi thứ ba, là Đấng phát xuất từ Chúa Cha và Chúa Con (Gl 4,6). Mặc dù có sự
phân biệt giữa Ba Ngôi về nguồn gốc, nhưng
Chúa Cha vẫn qui về Chúa Con, Chúa Con vẫn qui về Chúa Cha, Chúa Thánh Thần qui
về hai Ngôi kia, vì Thiên Chúa Ba Ngôi, tất cả đều sở hữu chung: “chung một bản thể, chung một thần tính,
chung tính vô biên, chung tính vĩnh hằng”.[8] Vì đồng bản thể nên Thiên Chúa Ba Ngôi không
ngừng thông truyền, liên kết và tương giao với nhau. “Chúa Cha hoàn toàn ở trong Chúa
Con, hoàn toàn ở trong Chúa Thánh Thần. Chúa Con hoàn tòan ở trong Chúa Cha, hoàn
toàn ở trong Chúa Thánh Thần. Chúa Thánh Thần hoàn toàn ở trong Chúa Cha, hoàn
toàn ở trong Chúa Con”.[9]
Tiếp đến, cuộc sống Thiên Chúa Ba Ngôi
là hạnh phúc vĩnh cửu, là tình yêu tuyệt đối trào tràn, là sự sống đời đời. Ngài
không giữ khư khư nơi mình, nhưng Ngài thông ban sự sống, tình yêu, hạnh phúc ấy
cho con người, bắt đầu với công trình tạo dựng, đạt đỉnh cao nơi công trình cứu
chuộc và qui tụ nhân loại qua trung gian của Chúa Con nhờ Chúa Thánh Thần.
“Lúc khởi đầu Thiên Chúa tạo dựng trời đất”
(St 1,1). Câu đầu tiên của Bộ Thánh Kinh khẳng định với chúng ta rằng muôn loài
muôn vật trên trời và dưới đất đều do Thiên Chúa Ba Ngôi dựng nên. “Từ nguyên thủy đã có Ngôi Lời và Ngôi Lời là
Thiên Chúa... Nhờ Ngôi Lời mà vạn vật được tạo thành và không có Người thì chẳng
có gì được tạo thành” (Ga 1,1-3). Qủa thực, chính nhờ Ngôi Lời vĩnh cửu là
Con Một yêu quí của Chúa Cha mà “muôn vật
được tạo thành trên trời cùng dưới đất hữu hình với vô hình. Dẫu là hàng dũng lực
thần thiên hay bậc quyền năng thượng giới, tất cả đều do Thiên Chúa tạo dựng nhờ
Người và cho Người. Người có trước muôn loài muôn vật, tất cả đều tồn tại trong
Người”. (Cl 1,16-17). Như thế, vũ trụ được tạo thành quy hướng về Ngôi Con,
Ngôi Con là Đấng trung gian tạo thành và sự sống viên mãn, tức là mọi loài muôn
vật tạo thành không chỉ với mục tiêu là hiện hữu mà còn trở nên viên mãn và thập
toàn trong Ngôi Con, rồi bước vào mối quan hệ tương hỗ với Chúa Cha. Chính vì
thế mà Ngôi Cha thấy tất cả tạo vật đều “tốt đẹp” (St 1,1). Thiên Chúa tạo dựng
không phải để gia tăng vinh quang cho Ngài nhưng để biểu lộ và thông ban vinh
quang cho nhân loại.[10]
“Thiên Chúa không có lý do nào khác để sáng
tạo ngoài tình thương yêu và lòng nhân hậu của Người. Chính chìa khóa tình thương
đã mở rộng bàn tay Người để sản sinh vạn vật”.[11]
Vì vậy, “trời xanh tường thuật vinh quang Thiên Chúa. Không trung loan báo việc
tay Người làm” (Tv 19,2).
Ngôi
Cha tạo dựng qua trung gian là Ngôi Con trong quyền năng Chúa Thánh Thần. Công
trình tạo dựng nhờ Chúa Thánh Thần qua hơi thở chuyền sức sống cho tất cả tạo
thành: “Người gởi sinh khí của Ngài tới là
chúng được dựng nên, và Người đổi mới mặt đất này”(Tv 104,30). Và cũng chính
Thần khí là hơi thở sự sống làm cho con người từ bùn đất trở nên giống hình ảnh
Thiên Chúa” (St 1,26). Tóm lại, công trình tạo dựng khởi nguồn từ Thiên Chúa
duy nhất, “Người là Cha, là Thiên Chúa, là
Đấng Sáng Tạo, là Tác Giả, là Đấng An Bài mọi sưÏ. Người tự mình tác tạo mọi sự
nhờ Lời và Đức Khôn Ngoan của Người”[12],
“nhờ Chúa Con và Chúa Thánh Thần như những
bàn tay của Người”[13].
Công trình tạo dựng là bằng chứng tình yêu thông truyền hạnh phúc cụ thể của
Thiên Chúa Ba Ngôi có từ đời đời dành cho con người.
Con người sống trong tình yêu thân mật
với Thiên Chúa trong tự do phục tùng Thiên Chúa ngay từ ban đầu. Nhưng con người
bị ma quỷ cám dỗ đã đánh mất đi lòng tín thác vào Thiên Chúa, lạm dụng tự do của
mình để rồi bất tuân mệnh lệnh của Thiên Chúa. Hậu quả của tội này là con người
phải đau khổ, phải chết và không được hưởng hạnh phúc đời đời bên Thiên Chúa
(St 1,14-19). Thánh Phaolô khẳng định: “do
một người bất tuân, mà muôn người đã mang tội” (Rm 5,19), “cũng như vì một người duy nhất mà tội lỗi đã
xâm nhập trần gian, và tội lỗi đã gây nên sự chết. Như thế, sự chết đã lan tràn
tới mọi người, bởi vì mọi người đã phạm tội” (Rm 15,12).
Sau khi sa ngã, con người không bị
Thiên Chúa bỏ rơi, ngược lại được Thiên Chúa cứu và giải thoát khỏi sự dữ và cái
chết đời đời. Công trình cứu chuộc đó được Thiên Chúa Ba Ngôi thực hiện như thế
này: “Khi tới thời gian viên mãn, Thiên
Chúa sai Con Một của mình tới, sinh làm con một người đàn bà và sống dưới Lề luật,
để cứu chuộc những ai sống dưới Lề luật hầu chúng ta nhận được ơn nghĩa tử”
(Gl 4,4-5). Người Con là Đức Kitô, Ngài vâng lời Chúa Cha cho đến nỗi bằng lòng
chịu chết, chết trên thập tự (Pl 2,6-8); nhờ Thần Khí Hằng Có mà Đức Kitô đã hiến
mình làm lễ hy sinh vô tỳ tích dâng lên Thiên Chúa (Dt 9.14); và rồi Thiên Chúa
đã ban Đức Kitô sống lại từ cõi chết nhờ bởi Thần Khí (Rm 8,11). Cái chết của Đức
Kitô vừa là hy tế vượt qua hoàn tất việc cứu độ con người (1Cr 5,7), xóa tội trần
gian (Ga 1,29), vừa là hy tế Giao Ước mới (1Cr 11,25) cho con người hiệp thông
lại với Thiên Chúa (Xh 24,8). Hy tế của Đức Kitô chính là hồng ân của Chúa Cha[14]:
Chúa Cha phó nộp con mình để giao hòa chúng ta với Người. Tiếp đến, Chúa con làm
người với ý chí tự do và yêu mến (Ga 15,13), hiến dâng mạng sống mình (Ga
10,17-18) cho Chúa Cha trong Chúa Thánh Thần (Dt 9,14), để đền bù những bất tuân
của chúng ta. Vì vậy, nhờ chia sẻ tình huynh đệ với Ngôi Con mà chúng ta những
người con của Thiên Chúa hiệp thông với mối tương quan mật thiết giữa Chúa Cha,
Con và Chúa Thánh Thần. Đức Kitô phục sinh là do quyền năng của Chúa Cha (Cv
2,24). Quyền năng ấy thể hiện qua Chúa Thánh Thần làm cho nhân tính đã chết của
Đức Kitô sống lại và nâng lên tình trạng vinh hiển (Rm6,4). Chúa Giêsu chỗi dậy
từ cõi chết “mở đường cho những ai an giấc
ngàn thu...., như mọi người liên đới tới Adam mà chết, thì nay mọi người, nhờ
liên đới với Đức Kitô cũng được Thiên Chúa cho sống lại” (1cr 15,20-22). Vậy
giờ đây, chúng ta được Đức Kitô lôi cuốn vào cung lòng đời sống Thiên Chúa Ba
Ngôi (Cl 3,1-3), Người ban cho chúng ta muôn ơn sống dồi dào và trở nên công chính
để rồi sống và hiển trị với Người (Rm 5,17).
Để được Thiên Chúa thánh hóa và làm
cho trở nên công chính, chúng ta phải làm gì? Chúng ta trước tiên phải để Thiên
Chúa Ba Ngôi tạo dựng nột lần nữa qua Hội Thánh Chúa Kitô tức là qua Phụng vụ và
các Bí tích, nhất là Bí Tích Tửa Tội được thực hiện trong hy tế tạ ơn, chúng ta
được chia sẻ chính cuộc sống thần linh Thiên Chúa. Chúa Thánh Thần sẽ giúp chúng
ta sống và tôn vinh Chúa Cha (Pl 22,11) qua việc tuyên xưng rằng “Đức Giêsu Kitô
là Chúa” (Pl 2,11). Thứ đến, chúng ta phải khiêm cung yêu mến đón rước Thiên Chúa
Ba Ngôi vào cư ngụ trong tâm hồn. “Ai yêu
mến Thầy, thì sẽ giữ Lời Thầy. Cha Thầy sẽ yêu mến người ấy. Cha của Thầy và Thầy
sẽ đến và ở lại trong người ấy” (Ga 14,23). Nơi nào có Chúa Cha và Chúa Con
hiện diện thì ở đó cũng có Chúa Thánh Thần (1Cr 3,16). Chính nhờ cuộc sống huyền
diệu của Thiên Chúa Ba Ngôi trong mỗi người, chúng ta được thánh hóa ngay cuộc
sống trần thế hầu xứng đáng là những người đầy tớ trung thành đợi Chủ đón vào Vương
Quốc vui hưởng hạnh phúc đời đời (Mt 25,34).
Bạn thân mến, với lý trí nhân loại, chúng ta không thể nào hiểu thấu Mầu nhiệm
Thiên Chúa Ba Ngôi, chỉ nhờ chính Thiên Chúa mạc khải nơi mỗi người bằng lòng
tin, chúng ta mới thấu hiểu một cách chắn chắn và tuyệt đối không sợ sai lầm.[15]
Mầu Nhiệm Thiên Chúa Ba Ngôi là một kho tàng vô cùng quý giá, nơi đó chúng ta có
thể kín múc được biết bao là ân sủng, chính nơi đó, chúng ta được sống hiệp thông,
được chia sẻ sự sống viên mãn, sự sống thần linh trao ban yêu thương liên lỉ giữa
Ba Ngôi trải dài suốt cuộc đời chúng ta đời này và cả đời sau. Khi sống hiệp thông
với Ba Ngôi, chúng ta cảm nghiệm được chiều sâu, rộng và chiều dài của tình yêu
Thiên Chúa sáng tạo, cứu chuộc và thánh hóa ta nhờ đó chúng ta dễ dàng thể hiện
Tình Yêu ấy ra bên ngoài bằng việc phụng sự Thiên Chúa và yêu thương bác ái hết
mọi người một cách dễ dàng, chân thành và tự do. Tình Yêu là sự nối kết “tất cả nên một, như Cha ở trong Con và Con ở
trong Cha để họ cũng ở trong chúng ta” (Ga 17,24). Tình Yêu Thiên Chúa Ba
Ngôi luôn rộng mở và luôn đợi chờ mỗi người chúng ta đến sum họp với Người hằng
phút, hằng giờ mỗi ngày.
[1] Lm. Louis
Nguyễn Văn Bính, Mầu Nhiệm Thiên Chúa Ba
Ngôi, trg 2.
[2] Sách Giáo Lý
Hôi Thánh Công Giáo, số 261.
[3] Sách Giáo Lý
Hôi Thánh Công Giáo, số 234.
[4] Công Đồng Tôlêđô
XI, năm 1675. D530.
[5] Công Đồng
Constantinôpôli II, năm 553. D 412.
[6] Công Đồng Tôlêđô
XI, năm 1675. D530.
[7] Công Đồng
Latêranô IV, năm 1215.
[8] Công Đồng Flôrentia
1442. D1330.
[9] Công Đồng Flôrentia
1442. D1331.
[10] Thánh
Bonaventura, Sent 2,1,2,2.1.
[11] Thánh Tôma
Aquinô, Sent 2, Prol.
[12] Thánh Irênê,
Chống lạc giáo, 2,30.9.
[13] Thánh Irênê,
Chống lạc giáo, 4,20.1.
[14] Sách Giáo Lý
Hôi Thánh Công Giáo, số 614.
[15] Công đồng
Vaticano I, Hiến Chế Quy Định Đức Tin Công
Giáo.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét