1. Thưa cha, có người nói với con rằng, câu chuyện
dựng ông Adong và bà Ave là không có thực. Nhưng con thấy Thánh Kinh là Lời
Chúa là chân lý, mà chân lý là đúng chứ làm gì có chuyện dối gian, xin cha giải
thích giúp?
Bạn thân mến, 11 chương đầu của sách
Sáng Thế bàn đến những vấn đề vượt trên thời gian và lịch sử. Cho nên, chúng ta
cần phải vượt lên trên những hình ảnh cụ thể để nắm bắt được nội dung tôn giáo
mà các tác giả muốn gửi đến cho người đọc.
Vậy, trước nhất chúng ta biết
rằng những chương này là một suy tư thần học về vũ trụ và định mạng con người.
Nhưng hình thức diễn tả lại lệ thuộc vào văn hoá của khu vực và thời đại trong
đó bản văn được chép ra. Mà khu vực có liên quan nhiều đến lịch sử Cựu Ước là
vùng mà ngày nay người ta gọi là Trung đông hay Cận đông. Nơi đây phát xuất
những nền văn minh lớn và cổ xưa như Sumer,
Akhad, Assyric và Babylon.
Và các trình thuật trong Sáng thế 1 – 11 đã hình thành tại Israel và cho Israel
vào một thời đại (thế kỷ X – V) mà lúc đó ý thức tôn giáo đã trưởng thành.
Đồng thời khi sống trong khu vực Trung đông hay Cận đông đó, chắc hẳn tác giả
sách Sáng thế cũng đã chịu những ảnh hưởng về tư tưởng của những vùng đó như:
Não trạng Ai Cập, Não trạng Lưỡng hà, Não trạng Thánh kinh. Trong đó, não trạng
Lưỡng hà có lẽ có ảnh hưởng nhất đến tác giả sách Sáng thế. Vì sao có thể nói
được như vậy? Bởi vì trong những văn kiện bằng tiếng Sumer va Akkad tìm được ở
miền Hạ lưỡng hà (gần vịnh Ba tư), người ta đã đọc được những huyền thoại có
nhiều điểm tương tự các trình thuật trong Sáng thế 1 – 11, như Thi ca Enouma
Elish, anh hùng ca Astra Hasin giống chuyện sáng thế và anh hùng ca Gilgamesh
có nói đến vai con rắn cắn trộm cây trường sinh và có một phần giống chuyện
Hồng thuỷ v.v… Ta cũng nên lược sơ qua các huyền thoại đó để thấy được điểm giống trong Sáng thế 1 – 11.
a. Thi ca Enuoma Elish (có lẽ vào khoảng
năm 1100 TCN) dài hơn 900 câu thơ bằng tiếng Akkad,
ghi trên 7 bản đất sét có kể rằng: Thần nước ngọt Apdou và Thần nước mặn Tianat
lấy nhau sinh ra các thần. Các thần gây gỗ nhau rồi giết thần nước mặn làm nên
vòm trời, rồi dựng nên loài người từ máu thần nổi loạn.
b. Anh hùng ca Astra Hasin (tìm được ở
Babilon, có từ năm 1600 TCN). Truyện kể các thần làm việc mệt nhọc, nên quyết
định dựng loài người để làm cho mình. Các ngài lấy máu một thần bị giết hoà với
bùn đất dựng nên hình người, con người sinh sản ra nhiều làm hổn loạn. Các thần
giận cho Hồng thuỷ diệt hết. Thần Ê-a thương tình mật báo cho đồ đệ đóng 1
chiếc thuyền lớn để cứu gia đình và gia súc.
c. Anh hùng ca Gilgamesh xuất xứ từ Sumer,
thiên niên kỷ II (trước năm 1000). Có nói đến việc Gilgamesh đi tìm cây trường
sinh. Nhưng khi tìm được rồi thì lại bị con rắn cắn trộm mất.1
Qua một vài điểm sơ lược về các câu
chuyện thần thoại miền Lưỡng hà vừa kể trên, ta thật sự thấy rõ trong những
chương đầu sách Sáng thế (11 chương đầu) mang nhiều dấu vết thần thoại.
Qua tất cả những phần đã trình bày ở
trên, ta có thể tóm lược lại một vài điểm chính yếu sau:
11 chương đầu của sách Sáng thế có thể
nói là một suy tư thần học. Tuy có mang nhiều dấu vết thần thoại miền Lưỡng hà,
song nếu nói về tính lịch sử và giá trị các chân lí đức tin thì:
+ St 1-11 có thể gọi đó là “lịch sử”
theo nghĩa rộng, nghĩa là một sự biết thực về quá khứ, dẫu biết bằng cách nào.
Cũng như gọi “lịch sử trái đất” hay “lịch sử thái dương hệ”, một lịch sử không
dựa vào những nhận xét đồng thời với việc xảy ra, nhưng dựa vào sự tính toán và
suy luận từ các sự kiện hiện tại. St 1-11 cũng là “lịch sử” theo nghĩa ấy: từ
hiện trạng mà khám phá ra một căn nguyên lịch sử, nhờ đó hiện trạng này được
hiểu biết hơn do nguồn gốc của nó.
+ Còn về giá trị các chân lý đức tin
thì có thể khẳng định rằng: St 1-11 chứa đựng chân lí Cứu độ, nghĩa là dạy ta
một cách chắc chắn, không sai lầm những gì ta cần biết để sống đầy đủ ý nghĩa
làm người và đạt tới hạnh phúc siêu nhiên. Và những giá trị chân lí đức tin đó
là:
. Thiên Chúa là Đấng tạo
thành vũ trụ, con người, thảo mộc theo sự khôn ngoan và quyền năng.
. Thiên Chúa dựng nên con
người theo hình ảnh của Thiên Chúa.
. Thiên Chúa nhân từ khi tạo
dựng con người, khi tiếp xúc với con người nhưng lại công minh vô cùng khi con
người tội lỗi. Vì vậy phẩm tính nhân từ và công minh của Thiên Chúa thì song song với nhau.
. Thiên Chúa lập hôn nhân bất
khả phân ly.
2. Thưa cha con không hiểu những câu này xin cha giải
thích cho: “Mọi loài di động và có sự
sống sẽ là lương thực cho các ngươi; Ta ban cho các ngươi tất cả những thứ đó,
cũng như đã ban cỏ xanh tươi. Tuy nhiên các ngươi không được ăn thịt với mạng
sống của nó, tức là máu” (St 9,3-4).
Chúng ta biết, trước lụt hồng thủy con người ăn trái cây, bây giờ sau
lụt hồng thủy Thiên Chúa cho ăn thịt nhưng kiêng tiết hay huyết tức là máu. Bởi
vì theo quan niệm thời bấy giờ máu là nguyên ủy của sự sống cho nên mất máu là
mất sự sống. Xin bạn nhớ cho sự sống là của Chúa, ta không có quyền lấy đi cho
nên sách Sáng Thế dạy câu tiếp theo: “Nhưng
Ta sẽ đòi mỗi con vật phải đền nợ máu các ngươi, tức là mạng sống của các
ngươi; Ta sẽ đòi con người phải đền nợ máu, Ta sẽ đòi mỗi người phải đền mạng
sống của người anh em mình. Ai đổ máu con người, thì máu nó sẽ bị con người đổ
ra, vì Thiên Chúa đã làm ra con người theo hình ảnh Thiên Chúa” (St 9,5-6).
Vì vậy, trong dân Do thái đến thời các thánh Tông đồ trong sách Công Vụ
kể lại: xảy ra cuộc tranh cãi về việc những người ngoại muốn xin vào Đạo Kitô họ
chịu phép rửa tội, nhưng có một số người đòi họ phải chịu phép cắt bì. Cho nên,
vấn đề này được đưa lên Giêrusalem, thánh Phêrô giải quyết rằng: họ không phải
chịu phép cắt bì nữa nhưng phải giữ một số điều. “Thánh Thần và chúng tôi đã quyết định không đặt lên vai anh em một gánh
nặng nào khác ngoài những điều cần thiết này: là kiêng ăn đồ đã cúng
cho ngẫu tượng, kiêng ăn tiết, ăn thịt loài vật không cắt tiết, và tránh gian
dâm. Anh em cẩn thận tránh những điều đó là tốt rồi. Chúc anh em an mạnh”
(Cvtđ 9,25).
4.
Thưa Cha, theo (St 2,2) Sa bát là ngày thứ bảy mà ngày nay giáo hội chúng
ta lại giữ ngày Chúa Nhật. Chúng ta không thấy trong Kinh Thánh chỗ nào Thiên
Chúa nói phải bỏ ngày Sa bát. Ngay cả Chúa Giê su và các môn đồ Ngài cũng giữ
một cách nghiêm túc ngày Sa bát.
Chúng ta cùng nhau học Giáo Lý Hội Thánh Công Giáo dạy từ số 2168-2188
NGÀY SA-BÁT
Số 2168
Điều răn thứ ba của Thập Giới nhấn mạnh việc thánh hóa ngày sa-bát. ”Ngày thứ bảy là một ngày sa-bát, một ngày nghỉ hoàn toàn để dâng cho Đức Chúa” (Xh 31,15).
Số 2169
Về ngày Sa-bát, Thánh Kinh gợi cho Dân Chúa tưởng nhớ công trình sáng tạo. ”Vì trong sáu ngày, Đức Chúa đã dựng nên trời đất, biển khơi và muôn loài trong đó, nhưng Người đã nghỉ ngày thứ bảy. Bởi vậy Đức Chúa đã chúc phúc cho ngày sa-bát và coi đó là ngày thánh” (Xh 20,11).
Số 2170
Trong ngày của Đức Chúa, Thánh Kinh còn giúp Dân Chúa tưởng
nhớ biến cố giải phóng Ít-ra-en khỏi ách nô lệ Ai Cập. ”Ngươi hãy nhớ ngươi đã làm nô
lệ tại đất Ai Cập và Đức Chúa, Thiên
Chúa của ngươi, đã dang cánh tay mạnh
mẽ uy quyền đưa ngươi ra khỏi. Bởi vậy Đức Chúa, Thiên Chúa của ngươi đã truyền
cho ngươi cử hành ngày sa-bát” (Đnl
5,15).
Số 2171
Thiên Chúa ban cho Ít-ra-en ngày sa-bát, để họ tuân giữ như một dấu chỉ giao ước vững bền (x. Xh 31,16 ). Ngày sa-bát
được hiến dâng cho Thiên Chúa, là ngày
thánh dành để chúc tụng Thiên Chúa, ca
ngợi công trình sáng tạo và những kỳ công Người
đã thực hiện để cứu Ít-ra-en.
Số 2172
Hành động của Thiên Chúa là mẫu mực cho đời sống con người. ”Ngày thứ bảy, Thiên Chúa đã ngưng các việc và nghỉ ngơi” (Xh 31,17), thì con người cũng phải ”ngưng làm việc” để những người khác, nhất là kẻ nghèo
”lấy lại sức” (Xh 23,12). Ngày sa-bát ngắt quãng các công việc hằng ngày và cho tạm nghỉ ngơi. Ngày sa-bát phản kháng khía cạnh nô lệ của công ăn việc làm và thái độ tôn thờ tiền bạc (x. Nh 13,15-22; 2Sbn 36, 21).
Số 2173
Tin Mừng ghi lại nhiều lần Đức Giê-su bị tố cáo đã phạm luật ngày sa-bát, nhưng chưa bao giờ Người lỗi
phạm sự thánh thiện của ngày này (x. Mc 1,21; Ga 9,16).
Người dùng uy quyền đưa ra ý nghĩa đích thực của ngày này : ”Ngày sa-bát được lập ra vì loài người chứ không phải loài người vì ngày sa-bát” (Mc 2,27). Đức Ki-tô tuyên phán ”Ngày sa-bát phải làm điều lành hơn là làm điều dữ, cứu sống hơn là giết chết” (Mc 3,4). Ngày sa-bát là ngày của Đức Chúa giàu lòng thương xót và là ngày tôn vinh Thiên Chúa (x. Mt 12,5; Ga 7,23). ”Con người làm chủ luôn cả ngày sa-bát” (Mc 2,28).
NGÀY CỦA CHÚA
Ngày Phục Sinh : công trình sáng tạo mới
Giáo lý HộI Thánh Công Giáo số 2174 dạy rằng "Chúa Giê-su đã sống lại từ trong kẻ chết vào ”ngày thứ nhất trong tuần” (x. Mt 28, Mc 16,2, Lc 24,1, Ga
20,1), ngày phục sinh của Đức Ki-tô. Vì
là ”ngày thứ nhất” nên nhắc đến
cuộc sáng tạo đầu tiên; vì là
”ngày thứ tám” liền sau ngày Sa-bát (x.
Mc 16,1; Mt 28,1 ), nên mang ý nghĩa một
công trình sáng tạo mới đã được
khai mở với biến cố Đức Ki-tô
phục sinh. Đối với các Ki-tô hữu,
đây là ngày thứ nhất của mọi
ngày, ngày lễ quan trọng nhất trong các
lễ, ngày của Đức Chúa, ngày ”Chúa nhật”: Tất cả chúng tôi tụ họp nhau,
ngày của mặt trời, vì đó là ngày thứ nhất (liền sau ngày sa-bát Do Thái, mà cũng là ngày thứ nhất) ngày mà Thiên Chúa đưa vật chất ra khỏi tối tăm để tạo dựng vũ trụ, và cũng cùng ngày ấy, Đức Giê-su Ki-tô Đấng cứu độ chúng tôi sống lại từ trong kẻ chết (FT.Justin,
Apol 1,67 ).
Chúa Nhật - ngày sa-bát viên mãn
Số 2175
Chúa nhật khác hẳn ngày sa-bát và được Ki-tô hữu mừng hằng tuần thay cho ngày sa-bát. Qua cuộc phục sinh của Đức Ki-tô, Chúa nhật hoàn tất ý nghĩa thiêng liêng của ngày sa-bát Do Thái, và báo trước sự an nghỉ đời đời của con người trong Thiên Chúa. Phụng tự theo lề luật chuẩn bị cho mầu nhiệm Đức Ki-tô, và những nghi thức của luật cũ đều qui hướng về Chúa Ki-tô ( x. 1Cr 10,11): “Những ai sống theo luật cũ, nay đạt tới niềm hy vọng mới, họ sẽ không còn giữ ngày sa-bát nữa, nhưng giữ ngày của Chúa, vì trong ngày đó đời sống chúng ta được chúc phúc nhờ
Người và nhờ cuộc tử nạn của Người”
(T.Inhace d'Antioche, Magn 9,1).
Số 2176
Việc cử hành ngày Chúa nhật tuân theo qui định luân lý
tự nhiên đã được ghi khắc trong lòng con
người, ”Thờ phượng Thiên Chúa cách
hữu hình, công khai, và đều đặn, để nhớ đến ơn huệ phổ quát Thiên Chúa ban cho toàn thể nhân loại” (T.Tô-ma
Aquinô,S th 2-2, 122,4). Việc cử hành ngày Chúa nhật chu toàn giới luật của Cựu Ước<W1), khi lấy lại chu kỳ và tinh thần của luật đó bằng cách hàng tuần tôn vinh Đấng Sáng Tạo và Đấng Cứu Chuộc con người.
Thánh lễ ngày Chúa nhật
Số 2177
Việc giữ ngày Chúa nhật và cử hành Thánh thể, là trung tâm đời sống của Hội Thánh .”Theo truyền thống các tông đồ, ngày Chúa Nhật, ngày cử hành mầu nhiệm vượt qua, phải được giữ
trong toàn thể Hội Thánh như ngày lễ
buộc” (x. CIC, 1246,1).
Số 2043
“Ngoài ra còn phải giữ các ngày lễ : Sinh Nhật Chúa Giê-su Ki-tô, lễ Hiển Linh, lễ Chúa Lên Trời, lễ Mình Máu Thánh Chúa Ki-tô, lễ Đức Ma-ri-a Mẹ Thiên Chúa, lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm, lễ Đức Mẹ Lên Trời, lễ Thánh Giu-se, lễ các Thánh Phê-rô và Phao-lô tông đồ, lễ Các Thánh” (CIC, 1246,1).
Số 2178
Từ thời các tông đồ, các Ki-tô hữu đã có thói quen tập họp ngày Chúa nhật (x. Cv 2,42-46; 1Cr 11,17). Thư gởi người Do Thái nhắc lại rằng: “Chúng ta đừng bỏ các
buổi hội họp như vài người quen
làm, trái lại phải khuyến khích nhau”
(Dt 10,25). “Truyền thống còn giữ được một vài giảng huấn luôn hợp thời : Hãy tới nhà thờ sớm, lại gần Chúa và xưng thú tội lỗi, hãy sám hối bằng kinh nguyện ... Tham dự vào phụng vụ thánh đến hết lời nguyện hiệp lễ và đừng ra về trước khi có lời giải tán ... Như chúng tôi
thường nói : ngày này được ban cho anh em để cầu nguyện và nghỉ ngơi. Đây là ngày Thiên Chúa đã tạo nên, ta hãy phấn khởi và mừng vui trong ngày ấy”(x. Auteur
anonyme,serm.dom).
Luật giữ ngày Chúa Nhật
Số 2180
Một điều răn của Hội Thánh xác định rõ luật của Chúa : ”các tín hữu buộc phải dự Thánh Lễ vào ngày Chúa Nhật và các ngày lễ buộc”( x. CIC,
1247 ). ”Ai tham dự thánh lễ theo nghi thức
công giáo vào chính ngày lễ hoặc
chiều hôm trước, là chu toàn luật
buộc dự lễ” ( x. CIC, 1248, 1).
Số 2181
Thánh lễ Chúa Nhật đặt nền tảng và xác định toàn bộ cuộc sống người tín hữu. Do đó, mọi tín hữu phải tham dự thánh lễ vào ngày lễ buộc, trừ khi có một lý do quan trọng (như bệnh hoạn, chăm sóc trẻ sơ sinh) hay được cha sở miễn chuẩn
( x. CIC,1245 ). Ai cố tình vi phạm
sẽ mắc tội trọng.
Số 2182
Khi cùng tham dự thánh lễ Chúa Nhật, người tín hữu minh chứng sự gắn bó và trung thành với Đức Ki-tô và Hội Thánh, bày tỏ sự hiệp thông trong đức tin và đức mến. Họ cùng nhau làm chứng cho sự thánh thiện của Thiên Chúa và cho niềm hy vọng của họ vào ơn cứu chuộc. Họ nâng đỡ nhau dưới sự hướng dẫn của Thánh Thần.
Số 2183
“Nếu như không có thừa tác viên thánh hay vì lý do khẩn trọng mà người tín hữu không thể tham dự thánh lễ, thì Hội Thánh khuyên họ tham dự vào cử hành Phụng Vụ Lời Chúa trong nhà thờ giáo xứ hay một nơi thánh khác theo qui định của giám mục giáo phận, hoặc dành một thời gian thích hợp để cầu nguyện cá nhân hay cùng với cả gia đình, và nếu có thể cùng với một nhóm gia đình” ( x. CIC 1248.2 )
Ngày hồng ân - ngày nghỉ
Số 2184
Như Thiên Chúa ”nghỉ ngơi vào ngày thứ bảy, sau khi hoàn tất cả công trình”
( x. St 2,2 ), đời sống con người
cũng theo nhịp như thế giữa lao động
và nghỉ ngơi. Khi lập ra ngày Chúa Nhật,
Thiên Chúa muốn mọi người có thời
giờ nghỉ ngơi và giải trí, để có thể
chăm lo đời sống gia đình, văn hóa, xã
hội và tôn giáo (GS 67,3).
Số 2185
Ngày Chúa Nhật và các ngày lễ buộc, các tín hữu tránh lao động và các sinh hoạt ngăn trở việc thờ phượng Thiên Chúa, việc hưởng niềm vui trong ngày của Chúa, việc bác ái và tịnh dưỡng thể xác cũng như tinh thần. Luật giữ ngày Chúa Nhật có thể được miễn chuẩn, khi có trách nhiệm gia đình hay nghĩa vụ xã hội quan trọng. Nhưng tín hữu cũng phải coi chừng, đừng để những miễn chuẩn này dẫn đến thói quen thờ ơ với việc thờ phượng, với cuộc sống gia đình hay sức khỏe của mình. “Ai yêu chuộng chân lý sẽ tìm kiếm sự nhàn rổi thánh thiện; Ai yêu mến sẽ sẵn sàng đón nhận khó nhọc chính đáng” (Âu-tinh, Thành Đô Thiên quốc 19,19).
Số 2186
Khi hưởng những giờ nhàn rỗi, người tín hữu nên nhớ đến anh chị em của mình, những người cùng có nhu cầu và quyền lợi như mình, nhưng không được nghỉ ngơi vì nghèo khổ
và túng cực. Theo truyền thống đạo đức
công giáo, ngày Chúa Nhật phải là ngày
dành riêng để làm việc lành và khiêm
tốn phục vụ cho bệnh nhân, kẻ tàn
tật và già lão. Người tín hữu cũng phải thánh hiến ngày Chúa Nhật bằng cách dành thời giờ để chú tâm đến gia đình và thân hữu, những người mà thường nhật họ khó chú tâm tới. Ngày Chúa Nhật cũng
là thời gian suy tư, tĩnh lặng, rèn
luyện và suy niệm cần thiết để đời sống
nội tâm của tín hữu được phát triển.
Số 2187
Để thánh hóa ngày Chúa Nhật và lễ trọng, phải có một nỗ lực chung. Nếu không cần thiết, người Ki-tô hữu đừng bắt anh em làm điều gì khiến họ không thể giữ ngày Chúa Nhật. Nếu những tổ chức (thể thao hay gặp gỡ) và nhu cầu xã hội (các dịch vụ công cộng) đòi buộc một số người phải lao động ngày Chúa Nhật, thì họ cũng phải tìm đủ thời gian để nghỉ ngơi. Với tinh thần điều độ và yêu thương, người tín hữu phải tránh những bốc đồng và bạo lực thường gặp thấy nơi các cuộc giải trí tập thể. Dù có những nhu cầu cấp bách về kinh tế, nhà cầm quyền phải lo cho công dân có đủ thời gian nghỉ ngơi và thờ phượng Thiên Chúa. Chủ nhân cũng có trách nhiệm như vậy đối với công nhân của mình.
Số 2188
Trong tinh thần tôn trọng sự tự do tôn giáo và thiện ích chung, người Ki-tô hữu phải đấu tranh để các ngày Chúa Nhật và các ngày lễ của Hội Thánh được luật pháp công nhận. Họ phải nêu gương công khai về cầu nguyện, thờ phượng và sống vui tươi, bảo vệ truyền thống của mình như một đóng góp quí báu cho đời sống tinh thần của cộng đồng nhân loại. Cho dù luật lệ hiện hành của một nước hay những lý do khác buộc phải lao động ngày Chúa Nhật, ngày này vẫn được sống như là ngày giải thoát và cho chúng ta tham dự vào ”cộng đoàn mừng lễ”, ”vào đại hội giữa các con đầu lòng của Thiên Chúa, là những kẻ đã được
ghi tên trên trời” (Dt 12,22-23).
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét